Het Emotionele Brein                                           25-11-2010

                                                                          

De mens kent een drietal hersenen:

• Oudste laag, reptielenbrein ► basisinstincten
• Middelste laag, vroeg zoogdierenbrein, ook wel emotionele brein of limbisch systeem

(onbewuste brein, op overleven gericht, op het lichaam gericht, bevat onze affectieve kennis)

• Jongste laag, nieuw zoogdierenbrein, ook wel cognitieve brein (neocortex), deze bevat het bewuste, rationele, naar buiten gerichte brein, bevat onze declaratieve kennis (ratio, taal denken)

Tussen het emotionele brein en het cognitieve brein is een soort samenwerking (symbiose) Deze symbiose is belangrijk voor onze emotionele gezondheid.

Het emotionele brein is een soort commandopost die permanent prikkels waarneemt en er op reageert, dit om het fysiologisch evenwicht te bewaren. Binnen dit fysiologisch evenwicht gaat het om de ademhaling, bloedregulatie, slaap, eetlust, libido, hormoonafscheiding, immuunsysteem.

Met andere woorden, de homeostasis, het dynamisch evenwicht dat ons in leven houdt wordt vooral geregeld vanuit ons emotionele brein.

Emoties zijn de bewuste lichamelijke beleving van het geheel van fysiologische reacties welke de biologische systemen van het organisme afstemmen op interne en externe prikkels.

Het emotionele brein staat dus in een erg nauw contact met het cognitieve brein. Bij een harmonie tussen het emotionele en cognitieve brein spreken we van een flow. Het pad naar deze flow is emotionele intelligentie (EQ);

Gezondheid en innerlijke harmonie zijn enkele mogelijk wanneer:

• Een harmonische symbiose bestaat tussen emotionele en cognitieve brein
• Sprake is van evenwicht in het emotionele brein en zijn onderdelen

Dit uit zich in zelfkennis, relativeren, mededogen, verbinden en samenwerking met de groep, creativiteit, bewustwording etc.

Een basis voor innerlijke harmonie en welbevinden, welke richting geeft aan wat we willen in ons leven.

Storingen van de flow:

1. Verstikking van het cognitieve brein door het emotionele brein betekent emotionele kortsluiting.
2. Verstikking van het emotionele brein door het cognitieve brein betekent fysieke kortsluiting.

Methoden om op het emotionele brein in te werken, behandeling van een gestoorde flow:

1. Medicijnen geven een directe werking op allerlei neuronen.
2. Stimuleren van de autonome fysiologische ritmes.

• Meditatie, beleving van hartcoherentie (Tai Chi, Qi Gong ea.)
• EMDR, stimuleren van adaptief informatieverwerkingsmechanisme van de hersenen
• Licht, dageraadsimulator, hypothalamus is gevoelig voor licht, depressiviteit door te weinig daglicht
• Acupunctuur, Auriculo Medicinae
• Voeding
• Lichaamsbeweging
• Liefde/Affectie, emotionele communicatie en verbinding

Gesprekstherapie dringt doorgaans alleen tot het cognitieve brein door en bereikt niet de diepere emotionele lagen.

Papez (Circuit van Papez, 1937) benoemde voor het eerst een aantal aaneengeschakelde hersengebieden waarin emotionele informatieverwerking plaats zou vinden:

Thalamus, in het Diencephalon (tussenhersenen)

Corpora Mamillaria (geurcentrum)

Nucleus anterior thalami

Gyrus cinguli (zetel van de emotionele waarneming)

Hippocampus (zeepaardje, declaratief geheugen, opslaan van nieuwe herinneringen)

Fornix (verbinding tussen het limbisch systeem en andere hersendelen)

Mc. Lean (1952) oordeelde dat er nog een paar gebieden moesten worden opgenomen:

Amygdala, speelt een belangrijke rol bij het opslaan van herinneringen aan emotionele gebeurtenissen en werkt nauw samen met de hippocampus

Prefrontale Cortex, betrokken bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag etc.

De hippocampus heeft een heel belangrijke rol in integratie van externe en interne signalen en emotionele gewaarwording. Het echte lange termijn geheugen huist echter in de latere neocortex.

Damasio (1994) ontwikkelde de theorie van de somatic markers, bewuste of onbewuste signalen die leiden tot een beslissing. Cue=positief/negatief.

Deze somatic cues komen vanuit het emotionele brein naar het cognitieve brein en worden opgeslagen in het ventromediale deel van de prefrontale cortex (cognitieve deel).

Deze cues worden later gebruikt voor het nemen van beslissingen en het bepalen van sociaal gedrag (bewust en onbewust).

Het is een neurologische verklaring voor:

• Constante spanning tussen primitieve en rationele brein
• Mind - heart conflict
• Hartstocht – rede conflict

We hebben ontdekt dat emoties onmisbaar zijn voor het verstand. Het cognitieve brein is minder functioneel als het niet continu gevoed wordt door de somatic markers van het emotionele brein. Deze cues van Damasio, zou je kunnen zien als onze intuïties.

Theorie volgens Ledoux:

De prefrontale cortex is het gebied waar emotionele en rationele systemen elkaar treffen. Ledoux ging er vanuit dat er twee parallel werkende geheugensystemen bestaan voor wat betreft emotionele informatieverwerking. De kernrol is hierbij voor de amygdala. Er bestaat een snelle korte route die snel, slordig informatie doorspeelt via de thalamus naar de amygdala.

Daarnaast is er een lange, meer zorgvuldige route, informatie wordt hierbij via de thalamus naar een deel van de cortex gestuurd voor een diepere verwerking en vervolgens pas naar de amygdala. Dan pas volgt een definitieve reactie. De eerste route geeft een directe staat van paraatheid, terwijl de tweede route veel meer analyseert.

Bij de opslag van ervaring/emoties spelen de amygdala en de hippocampus een belangrijke rol:

Hippocampus ► Opslag expliciet geheugen, slaat de bewuste ervaring van een bedreigende gebeurtenis op.

Amygdala ► Impliciet geheugen, slaat de onbewuste emotionele ervaring op (pijnlichaam)

Pijnlichaam van Tolle (Amygdala) sluimerend emotioneel gebeuren wat af en toe weer actief wordt.

Door externe en interne factoren kan de emotionele situatie weer terug opgeroepen worden. Het pijnlichaam ontwaakt en wordt actief (Tolle).

Hippocampus roept de bewuste herinnering op (alarmfase) en de Amygdala reageert met hartkloppingen, zweetaanvallen etc.

Alarmfase systeem:

Hypothalamus                          Ortho symphaticus                               Endocrien

▼                                           ▼                                                       ▼

Hypofyse                                 Noradrenaline                                     Glucocorticoïden

▼                                           ▼                                                       ▼

Bijnieren                                  Vasopressie                                        Glucose vrijmaken

▼                                           Enkefaline

Adrenaline                               Endorfine

                                               Thyroxine

In de moderne neurowetenschappen zijn de belangrijkste structuren voor de verwerking van emoties: de amygdala en de prefrontale cortex.

De amygdala speelt een rol bij angst en stresshormonen. Ze is erg belangrijk in het samenspel tussen stress, emoties en pijn.

Andere betrokken structuren zijn de hypothalamus, de hersenstam en, dankzij de neuro imaging:

• Ventrale striatum (opslag van positieve beloning/emoties)
• Cingulaire cortex (diepe aandacht voor emoties)
• Insulaire schors (kern bij waarnemen van fysieke aspecten van emoties)

Het cognitieve brein en het emotionele brein functioneren zo goed als onafhankelijk van elkaar.

De Neocortex is de jongste schors in de menselijke evolutie. Er bestaan zes verschillende lagen van neuronen ter verwerking van informatie. De neocortex heeft slechts een beperkte invloed op het emotionele brein. Het beheerst slechts de emoties.

De prefrontale cortex is bij mensen vele malen groter dan bij alle andere zoogdieren.

De primaten begonnen zich te voeden met schaal- en schelpdieren, omega 3 ►begin van cerebrale hersenontwikkeling ►hypertrofisch.

De functie van het cognitieve brein, dankzij de prefrontale cortex :

• Bestuurt de aandacht en de concentratie
• Zetel van de taal en het denken
• Plannen maken
• Beheerst onze impulsen en instincten
• Regisseert sociale relaties en moreel gedrag
• Werkt analoog aan een micro processor, verwerkt veel informatie met een uitzonderlijk hoog nivo van verwerking.

Ons oude brein werd voor het eerst beschreven in de 19^e eeuw door Paul Broca, Frans neuroloog. Broca beschreef als een van de eerste ons limbisch systeem.

Een soort hersenstelsel binnen onze hersenen. Rondom dit limbische en emotionele brein heeft zich in de loop van de evolutie een nieuw brein gevormd ► Neocortex.

Ons limbisch systeem bestaat ook uit een ander soort weefsel en wordt oa. Eerder aangetast door virale pathogenen.

Het limbisch systeem bestaat onder andere uit:

• De hippocampus betrokken bij de vorming van het langetermijngeheugen.
• de gyrus cinguli: waarbij het voorste deel, de cortex cingularis anterior betrokken is bij evaluatie van beloning en straf.
• De hypothalamus reguleert het autonome zenuwstelsel door middel van hormonen; betrokken bij de regulering van bloeddruk, hartslag, honger, dorst, seksuele opwinding en de slaap-waakcyclus.
• De amygdala: betrokken bij agressie en angst
• De orbitofrontale cortex: betrokken bij het nemen van beslissingen en affectieve leerprocessen

Functies van het limbische systeem:

• Controleert de regelsystemen van de psyche en de fysiek
• Op het lichaam en op “survival” gericht ► primitieve maar snelle reactie, gericht op overleven
• Zorgt voor de homeostase van het lichaam
• Neurobiologische functies
• Beheerst emotioneel gedrag en motivatie ► storing limbische systeem = emotionele storing of kortsluiting
• Koppelt bewuste intellectuele functies van de hersenschors aan de onbewuste functies van de hersenstam
• Deel van lange termijngeheugen en terugvinden van herinneringen

Andere functies van het limbische systeem:

• Speelt een belangrijke rol in regulatie van primitieve vitale processen zoals voedselopname, spijsvertering en voortplanting.

Deze functies zorgen voor het in stand houden van het individu. De primitieve processen worden steeds begeleid door gevoelens van lust en onlust.

Gyrus Cingularis           Olfactoire (reuk) functie en zetel emotionele waarneming, ook gyrus limbicus, beïnvloed ook hypothalamus en vegetatief zenuwstelsel.

Hypothalamus              Omvat centra die processen als seksuele opwinding, woede/angst, andere emoties, bioritme, motivatie en aandrift regelen.

De programmakeuze van de hypothalamus past zich aan de behoeften van het lichaam aan.

Hypothalamus heeft ook invloed op waak en slaapritme en nauwe betrokkenheid leerprocessen, evenals sterke regulatie autonome zenuwstelsel ► hormonen.

Regelsystemen voor alle vegetatieve en endocriene processen van het organisme.

Hypothalamus is daarmee het belangrijkste integratie orgaan voor regeling van het inwendig milieu van het lichaam.

Hippocampus (zeepaardje) heeft een centrale rol in het limbische systeem, speelt een belangrijke rol bij leerprocessen en is betrokken bij het lange termijngeheugen. De hippocampus werd vroeger tot de reukhersenen gerekend. 

De amygdala is een overgangsformatie tussen hersenschors en hersenkernen. Het is een knooppunt van neuronen. Bestaat uit schors en een kerngedeelte. Indien geprikkeld ontstaan vegetatieve en emotionele reacties zoals angst, woede, fight-flight, alertheid, soms eetlust,

Soms maagsappen, neiging tot vraatzucht, hypersexualiteit, mixie en defeacatie stoornissen.

Emotionele intelligentie is de definitie van evenwicht tussen het emotionele en cognitieve brein. Slechts 20% van het slagen in de wereld hangt af van het IQ. 80% is EQ afhankelijk.

Meten van emotionele intelligentie (EQ)

·        Aanleg om eigen emotionele toestand en die van anderen te herkennen

·        Inzicht hebben in het natuurlijk verloop van emoties

·        De aanleg om redelijk over eigen emoties en die van anderen na te denken

·        De aanleg om deze emoties te kunnen sturen

EQ is de basis voor zelfkennis, relativeren, mededogen, compassie, verbinding, samenwerking met groep, succesvol conflictbeheersend gedrag, creativiteit en bewustwording.

Symbiose tussen emotionele en cognitieve brein ► emotionele brein heeft qua programmakeuze altijd voorrang ► hypothalamus schakelt in gevaarsituatie altijd eerst over naar emotionele brein.

Weerstand bieden tegen de emoties kan ziekmakend zijn. Het onderdrukken van allerlei emoties is vaak de oorzaak van cardiale klachten. We kunnen onze stressbestendigheid meten via een hartcoherentie programma.

Onderzoek in Seattle naar depressies (Seattle is het donkerste oord in USA) en licht. Vitamine D speelt een belangrijke rol. Ook een “wake up light” kan uitkomst bieden. Tussen 5 en 8 uur zitten we in onze droom/paradoxale slaap. Zijn we bezig met het verwerken van emoties.

2 tot 3000 mg/dag vitamine D noodzakelijk bij depressies.

Ook Omega 3 speelt een zeer bepalende rol evenals Haldol.

Belangrijk boek van E. Tolle , over het vormen van het pijnlichaam. 

Combinatie met een 17 filter en Limbisch filter geeft een lange VAS (5 à 6 slagen).

(17 tegen oor en limbisch filter aan buitenkant)

Geen lange VAS (2 à 3 slagen of helemaal niets betekent pathologisch)

Hierna leggen op sector 1, 2 of 3 dieper weefsel, midden weefsel of oppervlakkig weefsel om te kijken waar de verstoring precies zit.